Met een caleidoscoop van stilstand naar beweging

Verhalen horen voor mij bij coaching. De stappen die je zet op je levenspad en de keuzes die je maakt: ze zijn verbonden met persoonlijke ervaringen. Of het nu gaat om drijfveren of omkeren, ontwikkelen of ontmoeten, besparen of bewaren. Als ervaren ondernemer, coach en aanjager van werkvermogen heb ik inmiddels een flinke persoonlijke verhalenbundel opgebouwd.

Vandaag deel ik er een over zelfinzicht.

Ken je de caleidoscoop? Wij hadden vroeger thuis zo’n vrolijk gekleurde koker met een kijkvenster. Hield je deze omhoog naar het licht, dan zag je stralende kleuren en symmetrische patronen. Draaide je eraan, dan veranderde het beeld. Met iedere twist ontstonden er verrassende plaatjes in allerlei kleurschakeringen. Als kind vond ik dat magisch.

Nu weet ik wat ik toen niet wist. Die koker had een dubbele bodem, waarin spiegeltjes, glas en kraaltjes zaten. De inhoud bleef hetzelfde, maar door te draaien, zag je steeds iets anders. Vaak aan de zijkanten wat wazig, maar in het midden altijd haarscherp. In coachtrajecten gebruik ik vaak de metafoor van een verrekijker. Daarmee kijk je vooruit en bepaal je jouw stip op de horizon. Gaat het om zelfreflectie, dan pak ik een caleidoscoop. Wat zie je allemaal als je goed naar jezelf kijkt? Focus daarbij op je eigen ‘dubbele bodem’. Wat zijn jouw talenten, drijfveren en karaktereigenschappen? Wat gebeurt er als je beweging creëert? Andere invalshoeken. Reflectie. Heldere patronen.

In het coachproces gebruik ik regelmatig mijn eigen ervaringen en verhalen als voorbeeld. Soms krijg ik de vraag of dat wel passend is voor een coach. Het gaat immers niet over mij. Het draait om de vraag van de coachee. Precies. Juíst daarom. Ik vertel mijn verhaal niet om er zelf wijzer van te worden. Maar voor het ‘same-here-gevoel’ bij de ander. Voor herkenning, hoop en inspiratie. Voor nieuw perspectief. Natuurlijk zoek ik daarbij naar passende vragen. Bijvoorbeeld “Herken je dit gevoel en heb je zelf vergelijkbare voorbeelden? Wat geeft jou energie en wat zijn energieslurpers? Welke patronen zitten er in dit verhaal verstopt?’. Elke vraag is een draai aan je eigen caleidoscoop.

Ik deel een voorbeeld met je. Ik begon mijn loopbaan met de opleiding psychiatrie. Een wereld waarin mensen met mentale problemen worstelen. Een ingewikkelde setting voor iemand zoals ik, met eigen issues uit mijn jeugd. Juist door die bagage voelde ik een enorme drive om mensen te helpen. Mijn zeer maatschappelijk betrokken moeder had ook nog eens een zwak voor de zwakkeren. Zij was dan ook heel blij met mijn opleidingskeuze. Paste die opleiding goed bij mij? Welnee. Kon ik dat toen al zien? Zeker niet.

Wat ik zie als ik door mijn caleidoscoop kijk? Ik dacht dat mijn moeders wens de mijne was, net als haar drijfveer. Als een redder nam ik de last van anderen op mijn schouders. Ik voelde me enorm verantwoordelijk, waarbij ik mezelf vergat. Had ik goed naar mijn onderbuikgevoel geluisterd, dan had ik dit vast wel gezien. Maar ik had destijds geen vragensteller of raadgever. Niemand die mij kritisch én met empathie naar mijzelf liet kijken. Dus ging ik door op de ingeslagen weg. Ondanks alle positieve stagebeoordelingen liep ik uiteindelijk toch vast. Muurvast.

Veel leidinggevenden hebben niet bewust voor die functie gekozen. Vaak waren ze goed in hun vak en daarom zijn ze naar voren geschoven. Maar de beste medewerker is niet per se een goede leidinggevende. Managen is een vak apart, dat vraagt om hele specifieke skills. Mijn persoonlijke ervaring? Jaren geleden belandde ik in een leidinggevende rol, binnen een zeer commercieel beursgenoteerd bedrijf. Dat ik werd gevraagd, streelde mijn ego enorm. Het was een verleidelijk aanbod waar ik ja tegen zei. Ik bespaar je de details, maar na een zeer succesvolle periode eindigde mijn contract uiteindelijk met een rechtszaak. Die juridische strijd won ik overigens, maar ik betaalde een zeer hoge prijs.

Pak ik de caleidoscoop erbij, dan zie ik heel helder wat er gebeurde. Een mensgerichte functie past goed bij me. Alleen die commerciële context was een complete mismatch. Ik word niet gedreven door winst en een vet salaris. Ik houd niet van een werkcultuur die ten koste gaat van medewerkers. Het bedrijf bleek echter zeer geldgedreven. Dat botste compleet met mijn mensgerichtheid. Zelfs als een functie goed bij je lijkt te passen, kun je vastlopen.

Ik haal mijn stokpaardje VIVO van stal om dat duidelijk te maken. VIVO staat voor Voorwaarden. Intellectuele uitdaging. Verhouding. Omstandigheden. Helaas had ik daar destijds nog nooit van gehoord. Merkte ik dan niet dat de balans zoek was? Natuurlijk kreeg ik signalen en hints. Maar soms is het makkelijker om je onderbuikgevoel te negeren dan toe te geven dat je niet op de juiste plek zit. Is dat slim? Nee. Is het begrijpelijk? Ja.

Als je maar lang genoeg je kop in het zand steekt, komt er een moment dat je keihard tegen een stopbord aanloopt. Er is geen ontkomen meer aan. Dagelijks spreek ik mensen die daar de gevolgen van ondervinden. Ze kunnen, soms zelfs letterlijk, geen stap meer verzetten. Lopen over van emoties. Weten niet meer wat normaal slapen is. Maken missers op het werk en zien het allemaal niet meer zitten.

Wat er met mij gebeurde na het langdurig negeren van waarschuwingen? Ik schoot in een toestand waarin mijn lichaam zich als het ware uitschakelde. Een soort coma, met ernstige gevolgen. Na een lange periode van re-integratie krabbelde ik overeind en ging ik weer vol aan de slag. Wat er toen gebeurde? Ik werd getroffen door een stevig hartinfarct. Zo was ik weer terug bij af.

Mijn lichaam probeerde mij overduidelijk iets te vertellen. Maar wat was de boodschap? Wat moest ik anders doen? Gelukkig leerde ik, met behulp van een aantal wijze mensen om me heen, om mezelf serieus te nemen. Om het leven te omarmen. Daarbij moest ik milder zijn. Mild voor anderen, en vooral voor mezelf. Er is geen goed of fout. Zelfliefde is belangrijk in je ontdekkingstocht, net als het vinden van mensen die je liefdevol helpen. Die je niet terugduwen in oude patronen, maar echt en oprecht naar je luisteren. Die het beste voor jóu willen en je laten ervaren dat een stopbord een richtingaanwijzer kan worden.

Ben jij al tegen je stopbord aangelopen of wil je dat juist voorkomen? Ik nodig je uit om te ontdekken wie je bent, met meer zelfbewustzijn. Wat is jouw gebruiksaanwijzing? Wat kun je? Waar wil je naartoe en hoe kom je daar? Als coach sta ik naast je. Samen draaien we aan jouw caleidoscoop, op zoek naar nieuw perspectief. Maak een afspraak als je aan de slag wilt met zelfinzicht.